Wahrscheinlich, das Vorhandensein des sterbenden und auferstehenden Gottes und sein Primat im slawischen heidnischen Pantheon wirkten in Russland auf den «Wahl der Glauben» — versicherten dem Christentum, mit seinem Auferstanden des Jesus Christ, den Vorzug und erleichterten den Slawen vergleichbar schnellen Emfang der christlichen Religion. Die Hauptmysterie des Christentums war nach ihrem Wesen den Slawen nah und verstándlich.
L. S. KLEJN Zmartwychwstanie Pioruna
Przyczynek do rekonstrukcji wschodniosiowiacskiego poganstwa
Streszczenie
Jesli pozostawimy na uboczu wszelkie rekonstrukcje, analogie, domysly oraz przypuszczenia i przeanalizujemy jedynie žródla, okáže si? wówczas, že zarówno czas jak i religia chrzescijaňska zrujnowaly pogaňskq. religi? Slowian. Zachowane do naszych czasów informacje dotycz^ce Pioruna sq. niezwykle sk^pe i fragmentaryczne. O bóstwach wschodnioslowiaňskich zachowalo si? w kronikách jedynie kilka obelžywych stów, dwie czy trzy opowiesci o odnalezieniu i obaleniu pos^gów Pioruna czy innych bogów w Kijowie i Nowogrodzie oraz przysi?gi skladane przed dowódcy Bizancjum na imiona tychže bogów. Sk^pe wiadomosci znaležč možná w kazaniach ojców kosciola, którzy zamieszczali w nich informacje o innowiercach. Podobné imiona bogów stowiaňskich wyst?puj^ w jazykách pokrewnych. Wszystkie wymienione wyžej wiadomosci zwi^zane s^ z kultem a nie z mitologi^. Do naszych czasów nie zachowafy si? mity o Piorunie. Ich niema.
Dopiero okres Odrodzenia przynióst zainteresowanie kultury oraz mitologiq. antycznq, i wraz z пщ przyszlo zainteresowanie wlasnq. przesztosci% którq. zestawiano z kultury antyczn^. Zgl?biaj^c mitologi? s^siaduj^cych narodów Polscy badacze z XV-XVI wieku J. Dtugosz i M. Stryjkowski, przeka- zywali (i przeinaczali) relacje rosyjskich kronikarzy oraz wszelkie wiadomosci zaslyszane na Wschodzie. Od XVII wieku powolywano si? równiež na relacje niemieckich, angielskich a innych podróžników powracaj^cych z terenów Rosji.
Pocz^tki zainteresowania czasami pogaňskimi w Rosji wi^zač naležy z epokq. Piotra Wielkiego (XVIII wiek), jednakže wówczas opierano si? na przeinaczonych zachodnich relacjach. W pocz^tkach XIX wieku uczeni nadal opierali si? jedynie na spekulacjach, powstawaly wówczas dtugie listy bogów stworzone na podstawie analizy zagadkowych nazw w przyslowich i špiewach ludowych (A. S. Kajsarow, G. Glinka i inni). Wedle ich koncepcji religia ta przesci^gala inne pogaňskie religie, nabližaj^c si? do chrzešcijanstwa (P. Stroew, M. Kastorski, N. Kostomarow, S. M. Solowjew). Jednakže ta tradycja nie byla podtrzymywana przez slowianofilów, w swych pracach zaprzeczali oni koncepcji rozwini?tego politeizmu u Siowian a w pierwotnej religii widzieli prawoslawny monoteizm. Wedle nich pogaňscy bogowie, którzy znaležli si? w kronikách rosyjskich przyw?drowali na Ruš wraz z Waregami (Normanami).