п) — Сəгать ничə?
— Ун сəгать унике минут.
р) — Сəгать ничə?
— УндҮрт сəгать егерме бер минут.
с) — Сəгать дҮртме?
— Юк, бишенче Җиде минут.
т) — Сəгать алты тулдымы?
— КҮптəн инде!
у) — Сəгать ничə?
— Кичəгечə. (Как и вчера.)
ф) — Сəгать ничə?
— Кичəге вакыт. (Вчерашнее время.)
Примечание. Два последних ответа — шутки, которыми так богата татарская речь.
Задание 4. Ответьте на вопросы:
1. — Магазин кайчан ачыла?
— …
2. — Поезд кайчан китə?
— …
3. — Автобус кайчан килə?
— …
4.
— Теплоход кайчан китə?
— …
5. — Концерт кайчан башлана?
— …
6. — Экзамен кайчан бетə?
— …
Запомните слова, связанные со временем:
кӨн — день
тӨн — ночь
атна — неделя
ай — месяц; месяц на небе
ел — год
тəҮлек — сутки
ярты ел — полгода
бҮген — сегодня
кичə — вчера
иртəгə — завтра
берсекӨнгə [берсекӨңгə]— послезавтра
иртəн — утром
кӨндез [кšндšз] — днем
кич белəн — вечером
тӨнлə [тӨннə] — ночью
ике кӨннəн — через два дня
Өч елдан — через три года
Өч атна (элек) — три недели (тому назад)
биш ай — пять месяцев
унике кӨн — двенадцать дней
дҮрт кӨнгə [кšžг]— на четыре дня
Өч айга — на три месяца
Өченче [өчөнче] кӨн — позавчера
Үткəн атнада — в прошедшую неделю
Вы, вероятно, помните, что числительные в татарском предложении не изменяются, как в русском: они во всех случаях перед существительными остаются неизменными. Например:
Өч минут калды.
Безгə биш кунак килде.
Син миңа ике сум акча бир əле.
əни миңа Өч китап алган.
Галия бер алма бирде.
Сиңа ун сум кирəкме?
Апаның дҮрт кызы бар.
Поговорим по-татарски:
1. — Син кайчан килəсең?
— Иртəгə.
— БҮген.
— БерсекӨнгə.
— Иртəн.
— КӨндез.
— Кич белəн.
2. — Син кайчан китəсең?
— Өч кӨннəн.
— Бер атнадан.
3. — Син кайчан кайтасың?
— Иртəгə.
— Ярты елдан.
— Бер айдан.
4. — Син кайчан укыйсың?
— БҮген.
5. — Син кайчан кайттың?
— БҮген.
6. — Син кайчан укыдың?
— Кичə.
7. — Марат кайчан килгəн?
— Өченче кӨн.
8. — Концерт кайчан булган?
— Үткəн атнада.
9. — Габдулла Тукай кайчан туган? (родился)
— Г.Тукай (бер) мең сигез йӨз сиксəн алтынчы елда туган.
10. — Син кайчан тугансың?
— Мин (бер) мең тугыз йӨз сиксəн алтынчы елда туганмын.
11. — Синең əниең кайчан туган?
— əнием (бер) мең тугыз йӨз утыз сигезенче елда туган.
Сколько тебе (Вам) лет? — Сиңа (Сезгə) ничə яшь?
1. — Сиңа ничə яшь?
— Унике.
2. — МӨнирə, сиңа ничə яшь?
— Унсигез. ə сиңа?
— Егерме.
3. — Салих, Сезгə ничə яшь?
— Кырык. ə Сезгə?
— Миңа утыз ике.
4. — Галия ханым, гафу итегез, Сезгə ничə яшь?
— Утыз сигез.
5. — Хəниф улым, сиңа ничə яшь?
— Егерме биш, бабай.
6. — Бабай, сиңа ничə яшь?
— ЙӨз дə ике, кызым.
— Ай-ай-ай! Сез бик яшь, бабай! (яшь — молодой).
7. — Бу балага ничə яшь?
— Бер яшь тə ике ай.